Ogólne informacje dotyczące sytuacji demograficznej w Hiszpanii
Sytuacja demograficzna jest jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi obecnie wiele wysoko rozwiniętych krajów świata. W związku z tym, iż spada znacząco liczba urodzeń, przy jednoczesnym wydłużeniu się życia, wzrasta odsetek ludzi starszych w społeczeństwach. Problem demograficzny dotyka także Hiszpanii, aczkolwiek dzięki dodatniemu bilansowi migracji wydaje się mniej alarmujący niż na przykład w Polsce.
Ludność Hiszpanii 1 stycznia 2016 roku wyniosła 46 mln 438 tysięcy osób. Jest to piąty największy kraj UE pod względem liczby ludności – za Niemcami, Wielką Brytanią, Francją i Włochami. Podobnie jak w pozostałych dobrze rozwiniętych krajach Zachodu, w Hiszpanii notowany jest ujemny przyrost naturalny. Sytuację demograficzną Hiszpanii ratuje saldo migracji – Hiszpania jest jednym z najbardziej gościnnych krajów Unii Europejskiej – jest 10. krajem świata pod względem liczby ludności pochodzenia obcego – najwięcej zagranicznych mieszkańców Hiszpanii pochodzi z Ameryki Łacińskiej (Wenezuela, Kolumbia, Boliwia, Argentyna), Europy (Rumunia, Wielka Brytania, Włochy, Francja, Niemcy) i krajów Maghrebu (Maroko), ale też z Chin, Ukrainy i Rosji (w tych przypadkach notowany jest trend wzrostowy – coraz więcej mieszkańców Hiszpanii pochodzi z tych krajów). W styczniu 2016 roku całkowita liczba obcokrajowców mieszkających w Hiszanii wyniosła ponad 4 mln 400 tys. osób, co stanowiło ponad 10 % mieszkańców.
Ewolucja liczby ludności w Hiszpanii i w Polsce
Na wykresie widzimy zestawienie danych dotyczących zmiany liczby ludności w Polsce i Hiszpanii w latach 1990-2016. Liczba ludności Polski utrzymuje się mniej więcej na tym samym poziomie – 38 mln. Liczba ludności Hiszpanii w tym samym okresie znacząco wzrosła – o 7,5 mln. Mimo iż politycy hiszpańscy i publicyści zwracają uwagę na słaby wzrost liczby ludności w ostatnich latach, z punktu widzenia Polski wydaje się, że sytuacja Hiszpanii jest pod tym względem bardzo dobra.
Zróżnicowania regionalne w Hiszpanii pod względem dynamiki zmian liczby ludności
Wykres przedstawia dynamikę zmian populacji w regionach Hiszpanii w latach 1990-2016. Liczba ludności w roku 1990 przyjęta została jako wartość 1. Największy przyrost odnotowano na Balearach, w Melilli (miasto hiszpańskie w północnej Afryce), na Wyspach Kanaryjskich. To terytoria Hiszpanii o szczególnych cechach – przyciągają obcokrajowców, szczególnie z Niemiec, Wielkiej Brytanii i Włoch, którzy decydują się na zmieszkanie w kraju o bardziej przyjaznym klimacie, jak też migrantów z Ameryki Łacińskiej, przyjeżdżających w poszukiwaniu pracy. Dużą dynamikę wzrostu odnotowują także Regiony Murcja, Madryt, Walencja. Spadkowy trend dotyczy Asturii, Regionu Kastylia i Leon, Galicji. Szczególnie niepokojące jest wyludnianie się obszarów wiejskich. W Kastylii i Leon zamknięto w ostatnich latach ponad 4000 szkół wiejskich, a w miejscowościach tego regionu do 200 mieszkańców ponad połowa ludności ma powyżej 65 lat. W Galicji obszary wiejskie wyludniają się także w szybkim tempie. Obecnie 70% populacji Galicji zamieszkuje tylko 6% jego terytorium.
Struktura wiekowa ludności - porównanie sytuacji w Hiszpanii i w Polsce
Zestawienia rozkładu wiekowego społeczeństwa Hiszpanii i Polski wskazują wyraźnie na przewagę ludzi w średnim wieku w obu społeczeństwach. W Polsce najliczniejsza grupa wiekowa to osoby od 30 do 39 roku życia. W Hiszpanii jest to wiek trochę wyższy - od 35 do 49 roku życia. Jednocześnie można zauważyć, że społeczeństwo Hiszpańskie "starzeje się" bardziej równomiernie - każda kolejna grupa wiekowa jest mniej liczna. Natomiast w Polsce zmiejsza się liczba ludności w wieku 49-54 lat, aby znowu wzrosnąć dla przedziału wiekowego 55-64. Generalnie w liczbach bezwzględnych więcej jest ludzi powyżej 70 roku życia w Hiszpanii niż w Polsce. W Hiszpanii różnica między płciami w przedziale wiekowym powyżej 70 lat nie jest tak duża jak w Polsce. W Polsce wiek ten osiąga zdecydowanie więcej pań, niż panów. W Hiszpanii także, ale nie aż w takim stopniu.
Uwagi końcowe
W Hiszpanii zauważamy naturalny trend krajów rozwiniętych – starzenie się społeczeństwa. Wynika on z tego, iż współczynnik płodności utrzymuje się na niskim, dość stałym poziomie natomiast wydłuża się życie. Tradycyjnie duża imigracja do Hiszpanii odgrywa ważną rolę, jednak nie jest w stanie odwrócić tego trendu.
Strukturalne zmiany demograficzne to wyzwanie dla rządzących. W Hiszpanii szczególnie bolesne jest starzenie się społeczeństwa i wyludnienie obszarów wiejskich.
Dane: ONZ, Eurostat, Narodowy Instytut Statystyczny w Hiszpanii (INE)
